Sokak Kütüphanesinin Ortaya Çıkış Hikayesi
Benim adım Gülcan Zırh, Sokak Kütüphanesi fikrinin annesiyim. Tüm çocukluğumu Hollanda’da geçirdim. Hollanda da bulunduğum süre boyunca İnsan kaynakları alanında Hollanda’daki iş piyasasına önemli katkılarda bulundum. Yıllar geçti. Yıllar geçtikçe ve yaşım ilerledikçe Türkiye’ye dönme düşüncem sık sık artar oldu.
Türkiye’de adettendir, komşudan dolu alınan tabak asla boş geri getirilmez. Nasıl ki burdan Hollanda’ya giderken beraberimde bu yerden bir şeyler götürdüysem, şimdi geri dönerken de o tabağı dolu getirebilmek, kendime ve çevreme katabileceğim en büyük güzelliklerden biri olurdu.
Arzum, Hollanda da olup da Türkiye’de olmayan bir projeyi de beraberimde getirip ona bu topraklarda da yaşam verebilmek, ve o yaşam buldukça da Türk toplumunun beslenmesiydi. Bu arzu ve düşünceler beni bu projenin kıyısına itti ve Kücük kütüphane doğdu. Çünkü kitaplar okundukça yaşam bulurdu ve toplum, en iyi ancak kitaplarla beslenebilirdi.
Şimdilerde ise, ben ve bu projeye en az benim kadar gönül vermiş dostlarım ile Sokak Kütüphanesi'ne yaşam verebilmek için Türkiye’nin dört bir yanında çalışmaktayız.
Proje detaylarını anlattığım ropörtajıma bu linkten ulaşabilirsiniz.
Orijinal Fikrin Doğuşu
Yıllar sonrasında bile dünyanın dört bir yanını kucaklayacak olan bu ilham verici fikir, ilk olarak 2009 yılında Amerika’da Todd Bol isimli bir adamın garajının kapısının değişmesinin gerekliliğiyle başladı. Bol, değişen kapısından arta kalan ahşap parçaları atıp heba etmek istemedi ve Öğretmen olan annesinin anısına, bu tahtalardan küçük bir okul maketi yaparak içine annesinin de kitaplarını yerleştirip bahçesine koydu. Çok küçük bir ince düşüncenin sonucu olarak başlayan bu fikir, kısa sürede büyüyerek tüm dünyaya yayıldı. Bu gün sadece Hollanda’da, kayıtlı olarak 20.000’den fazla Kücük kütüphane olduğu ve kayıtsız olan küçük kütüphanelerin de varlığıyla bu sayısının çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Dünyada ise kaç tane Kücük kütüphane olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte tahminen 300.000’den fazla Kücük kütüphane olduğu düşünülmektedir.
Sokak Kütüphanesi Nedir?
Sokak Kütüphanesi, tamamen gönüllüler tarafından yürütülen sosyal bir projedir. Topluma katkıda bulunma isteği, birçok sponsoru da tıpkı sanatçıları topladığı gibi bu projenin ortak çatısı altına topladı. Sokak Kütüphanesi'nin etkisini güçlendirmek amacıyla, üyesi olduğum ve heykeltıraş olarak faaliyet gösterdiğim Silivri Sanat Platformu ile iş birliği gerçekleştirdim. Böylece fabrikadan çıkan her Sokak Kütüphanesi 11 sanatçının gönüllü dokunuşlarıyla sadece bir kitap paylaşım noktası olmaktan çıkmakla kalmayıp eşsiz birer kimlik kazanarak aynı zamanda da adı, yüzü ve hikâyesi olan özgün birer sanat eserine dönüştü. Eserlerin üzerine yerleştirdiğimiz plakalar ise, bu yolculuğa destek veren sponsorların ve sanatçıların isimlerini onurlandırıyor.
Paylaşım İlkeleri
Her Sokak Kütüphanesi’nin üzerinde şu paylaşma ilkeleri yazılıdır: Geri Dönüşümlü Kütüphane Kuralları:
1. Kitaplar ücretsizdir.
2. Herkes kitap alabilir ve başka kitap koyabilir.
3. Kitapları dikkatli kullanalım, okumanın keyfini çıkaralım.
Her Sokak Kütüphanesi için özgün bir mühür tasarlanmış olup, kütüphaneye eklenen tüm kitaplar bu mühür ile işaretlenmektedir. Bu uygulama sayesinde, kitabın hangi Sokak Kütüphanesi’nden alındığı kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Kitaplar, alındıkları Sokak Kütüphanesi’ne iade edilmek zorunda olmaksızın herhangi bir başka Sokak Kütüphanesi’ne de bırakılabilmektedir. Söz konusu mühür, pasaportlarda yer alan vize damgasına benzetilerek tasarlanmıştır.
%100 Geri Dönüşümlü Sosyal Proje
Bu Sokak Kütüphanesi topluma yönelik olarak, kâr amacı olmadan faaliyet göstermektedir. Sokak Kütüphanesileri sponsor fabrikalarda üretilmektedir. Proje kapsamında düzenli toplantılar yapılmakta ve proje gelişimi değerlendirilmektedir. Web sitesinde webshop yer almakta olup, malzemeler ve sanatçılar için kullanılmaktadır.
